افغانستان بهشت ناشناخته معادن

همسایه شرقی ما را برخی کارشناسان معدن «جدول مندلیف جهان » در حوزه مواد معدنی به‌ ویژه مواد کمیاب می‌دانند. افغانستان دارای معادن متعددی است که از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین آن‌ها به نفت، گاز، لیتیوم، مس، سنگ‌آهن، سنگ مرمر و تعدادی مواد نایاب مانند بریوم می‌توان اشاره کرد.

---

• نفت و گاز:

بر طبق برآورد سازمان زمین شناسی آمریکادر 2019میزان  ذخایرنفت  افغانستان 6/1 میلیارد بشکه برآورد شده است. همچنین ذخایر گازی نیز ۱۶ تریلیون‌‎ فوت مکعب می‌باشد که عمدتاً در میدان‌های نفتی‌ آمودریادر شمال افغانستان است. استخراج این حوزه در سال ۱۳۹۱ در قالب قراردادی به شرکت ملی نفت چین واگذار شد اما تا سال ۱۴۰۱ فعالیت چندانی صورت نگرفت.

پس از استقرار امارات اسلامی گفته می‌شود که دوباره فعالیت چین در این حوزه نفتی شروع شده است علاوه بر شمال افغانستان از دیگر ذخایر نفتی می‌توان در هلمند و هرات نام برد.

• مس:

دومین بخش ذخایر زیرزمینی مهم در افغانستان مس است. قرارگرفتن دومین معدن مس بزرگ جهان در این کشور که همان معدن مس عینک در لوگرمی باشد در کنار معادنی در ارغنداب فاریاب زابل بلخاب میزان ذخایر افغانستان در بخش مس را به۶۰میلیون تن می‌رساند شایان ذکر است که بهره‌برداری معادن مس عینک نیز به چینی‌ها واگذار شده است.

---

• لیتیوم:

این ماده معدنی که « نفت قرن ۲۱ » نام دارد در نیمه هادی‌ها و باطری های خورشیدی کاربرد دارد و به وفور در افغانستان یافت می‌شود. در یادداشت داخلی وزارت دفاع آمریکا که در سال۲۰۱۰ به چاپ رسید افغانستان را «عربستان سعودی لیتیوم» نامیده‌اند. این تعبیر نشان از اهمیت این کشور در تامین جهانی  لیتیوم مانند نقش عربستان در حوزه نفت است. پس از تسلط مجدد طالبان چینی‌ها در این بخش نیز فعالیت خود را آغاز کردند. حوزه لیتیوم از هرات تا نورستان  است.

---

• سنگ آهن و زغال سنگ:

افغانستان بر طبق گزارش زمین شناسی آمریکا2200 میلیون تن ذخایر سنگ آهن دارد مهمترین  معدن سنگ آهن افغانستان معدن حاجیگک در بامیان است. درغوریان، سیاه دره، بدخشان و پروان نیز ذخایر سنگ آهن کشف شده است. پیش از سقوط دولت قبلی افغانستان؛ هند و کانادا کار بهره برداری و اکتشاف این معدن را به عهده داشتند.

زغال سنگ نیز به وفور در افغانستان به ویژه در نقاط هم مرز پاکستان یافت می‌شود و کارشناسان معتقدند که پاکستان به صورت گسترده زغال سنگ افغانستان را به خاک خود قاچاق می‌کند تا معادن آن کشور دست نخورده باقی بماند.

 

• مواد معدنی کمیاب:

طبق گزارش زمین شناسی ایالات متحده 4/1 میلیون تن مواد کمیاب چون  سزیم، روبیدیم، بریلیوم، نبیوم در این کشور خصوصاً در ولایت لغمان موجود است که هر کدام ارزش بالایی دارد.

موارد بالا گوشه ای از ذخایر زیرزمینی و معدنی افغانستان را معرفی کرد. معضلات عمده‌ای درحوزه معدن در افغانستان وجود دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

۱- ناامنی؛ گرچه با تسلط طالبان امنیت نسبی در افغانستان بهبود یافته است اما همچنان بسیار از مناطق دورافتاده که دارای ذخایر معدنی است امنیت مناسبی ندارد.

۲ – عدم وجود راه و شبکه حمل‌ونقل مناسب؛ سال‌ها جنگ داخلی و نبرد خونین باعث شده است که زیر ساخت جاده در این کشور هیچ‌گونه پیشرفتی نداشته باشد و همچنین تنها راه‌آهن این کشور مسیر هرات-خواف است.

3-محصور بودن در خشکی؛ افغانستان جزو 44 کشور محصور در  خشکی جهان است است و ترانزیت دریایی که ارزان‌ترین و بزرگترین روش حمل کالا در جهان است را از دست داده و برای رسیدن به دریا به ایران  و پاکستان وابسته است.

۴ تحریم‌های ایالات متحده و عدم امکان سرمایه‌گذاری معضل دیگری پیش روی توسعه خصوصاً در بخش  معدن است.