راهکارهایی برای ارزآوری صادرات گیاهان دارویی ایران در تجارت جهانی

راهکارهایی برای ارزآوری صادرات گیاهان دارویی ایران در تجارت جهانی

دکتر ملیکا ملک‌آرا

مشاور استراتژی کسب و کار و پژوهشگر کارآفرینی اجتماعی

 

وجود یازده اقلیم از چهارده اقلیم شناخته شده جهان، برخورداري از ۳۰۰ روز آفتابی در سال و اختلاف دماي ۴۰ تا ۵۰ درجه سانتیگرادي میان سردترین و گرمترین نقطه در کشور، شرایط مساعدي براي کشور پهناور ایران به لحاظ بهره‌مندي از یک اکولوژي منحصر به فرد فراهم کرده است. این شرایط زمینه رشد و نمو گیاهان وحشی و دارویی را درکشور مساعد نموده، به طوري که هم اکنون بیش از نود درصد گونه‌هاي گیاهی جهان در ایران وجود دارد و همین امر کشور ما را در زمره مستعدترین کشورهاي جهان براي تولید گیاهان دارویی قرار داده است. کشور ایران با موقعیت خاص آب و هوایی خود بیش از ۷۵۰۰ گونه گیاهی را در خود جاي داده است که دو الی سه برابر پوشش گیاهی تمامی قاره اروپاست و پیش بینی می شود که بیش از ۷۵۰ گونه دارویی در پوشش گیاهی ایران وجود داشته باشد.

خوشبختانه کشت و صادرات گیاهان دارویی طی ده سال اخیر رشدي حدود چهار برابر را نشان می دهد اما نگاهی به چالشهای پیش روی تولید گیاهان دارویی نشاندهنده این است که تاکنون برنامه‌ریزی منسجمی برای استفاده از پتانسیلهای موجود در کشور و رفع چالشها وجود نداشته است و با وجود حرکتهای مناسبی که در سالهای اخیر در کشور در زمینه حمایت و توسعه از این صنعت شکل گرفته، تا زمانی که این حمایتها طبق استراتژی مشخصی در کشور پیگیری نشود، حصول به نتایج مناسب بسیار مشکل خواهد بود . راهکارهای پیشرو شامل موارد زیر است:

سامان‌دهی تحقیقات، ترویج و آموزش گیاهان دارویی به منظور توسعه سطح دانش و آگاهی بهره‌برداران؛ امکان‌سنجی مناسب جهت توسعه سطح زیر کشت گیاهان دارویی با هدف افزایش تولید، ایجاد اشتغال مولد و توسعه صادرات؛ معرفی گیاهان دارویی ایران در بازارهای داخلی و بین‌المللی؛ حمایت از بخش خصوصی جهت تولید، فرآوری، بسته‌بندی و صادرات گیاهان دارویی؛ رعایت استانداردهای بین‌المللی در تولید گیاهان دارویی و داروهای گیاهی برای حضور در بازار جهانی؛  بازارسنجی و شناسایی بازار هدف به منظور حضور موثر در تجارت بین‌المللی گیاهان دارویی؛  ساماندهی کشت و فرآوری گیاهان دارویی؛ توسعه تولید زراعی گیاهان دارویی در سطوح صنعتی در مقایسه با برداشت بی رویه از طبیعت؛  حفظ و حراست از گونه‌های موجود در طبیعت و محیط زیست؛  کاشت گیاهان دارویی که در اقلیم ایران وجود ندارد؛ حمایت دولت از تولید انبوه گیاهان دارویی منتخب با خرید تضمینی و رفع خلأهای قانونی در زمینه کشت گیاهان دارویی؛  جلوگیری از قاچاق کالا؛ تشکیل شرکتهای بازرگانی جهت صدور محصولات تولیدکنندگان با هدف فروش و افزایش قدرت رقابت‌پذیری در بازارهای بین‌المللی؛ اصلاح قوانین دست و پاگیر صادراتی؛ ارتباط با بازارهای نوپا و جدی؛  نفوذ به بازارهای هدف کشورهای رقیب؛ ایجاد نمایشگاه گیاهان دارویی منتخب در کشورهای مصرف‌کننده خارجی و جلوگیری از فروش گیاهان دارویی به کشورهایی که با هدف صادرات دوباره اقدام به وارد کردن گیاهان می‌کنند یعنی صادرکردن گیاهان به کشورهایی که مصرف‌کننده نهایی باشند.

در آخر باید گفت خريداران آن سوي مرز، بسته به نوع كالا شامل توليدكنندگان، تجار، توزيع‌كنندگان و تأمين‌كنندگان می‌باشند و روشهای گوناگوني جهت يافتن آنها وجود دارد كه در ادامه، بر مبناي ترتيب كم هزينه‌ترین به سوي پرهزينه ترین به بيان آنها مي‌پردازيم:

*بازاریابی اینترنتی : پيشرفت و توسعه روزافزون فناوري اطلاعات و ارتباطات، تأثيرات عميق و گسترده‌اي در فرايندهاي تجاري به وجود آورده و اينترنت به عنوان مؤثرترين بستر بازاريابي الکترونيکي با پوشش جهاني امکان رسيدن شركتها به بازارهاي بين‌المللي را فراهم ساخته است.

*رايزنان تجاري:  برای دستيابي به اطلاعات  بيشتر و همچنين كسب آگاهي از كسب و كار در كشورهاي مختلف از لحاظ فعاليتهاي بازرگاني، میتوان از كمک رايزنان بازرگانی نيز استفاده کرد.

*دفاتر بازرگاني (سازمان توسعه تجارت): اين دفاتر زيرمجموعه‌اي از معاونت بازاريابي و تنظيم روابط سازمان توسعه تجارت كشور می‌باشند و بر حسب قاره به سه دفتر كلي شامل كشورهاي اروپایی و آمريکايي، عربي و آفريقا و همچنين آسيا و اقيانوسيه تقسيم‌بندي شده اند.